Bollaers, die binnenkort verhuist naar Namen, had voor ‘Lola vers al mer’ nog nooit geacteerd voor een camera of met andere acteurs. Toen ze online een zoekertje zag waarbij filmregisseur Laurent Micheli een trans vrouw of non-binaire acteur zocht tussen 18 en 22 jaar, dacht ze: waarom ook niet?

Ligt de rol van Lola dicht bij jezelf?
Mya Bollaers: “Lola is een rebelse vrouw vol zelfvertrouwen, terwijl ik toch rustiger ben. Ik zal niet meteen een raam ingooien met een baksteen, zoals zij doet in de film. (lacht) Zelf voel ik me op en top vrouw, terwijl Lola meer de grenzen opzoekt en de codes doorbreekt van wat mannelijk is en wat vrouwelijk. Zo is ze een fervent skater, wat zogezegd iets is voor mannen, en daarmee breekt ze met de binariteit. Terwijl ik, als trans vrouw en vrouw, best binair ben. Maar net dat maakte Lola ook zo interessant om te spelen.”

Hoe heb je je voorbereid op die rol?
“Tussen de casting en de filmopnames zat anderhalf jaar, waarbij ik ook spelcoaching kreeg en het accent en ook een beetje Nederlands leerde. Verder heb ik geprobeerd om me het lichaam van Lola eigen te maken, haar houdingen en bewegingen. Het uiteindelijke personage Lola is de symbiose geworden van wat regisseur Laurent Micheli in gedachten had en wat ik aanbracht.”

Heb je zelf input geleverd voor het scenario?
“Er is een scène in een restaurant waarin Lola aan haar vader zegt: ‘Of ik die geslachtsoperatie nu laat doen of niet, vrouw voel ik me sowieso al.’ Dat is mijn eigen inbreng, die zin wou ik er per se in.”

Waarom?
“Omdat er evenveel transidentiteiten zijn als trans personen. Ik wou niet dat deze film, waarin Lola op het punt staat om een geslachtsoperatie te ondergaan, het beeld zou geven dat iedere trans vrouw per se af zou willen van haar penis. Laatst deed ik een video-interview waarbij de journalist me vroeg of ik zelf geopereerd was. Dat vond ik zo’n ingrijpende vraag… Alsof iedere trans persoon zou moeten passen in een binair schema!”

Het is mijn ultieme doel om op straat te kunnen wandelen zonder dat iemand me nakijkt, of dat mensen tenminste denken: ah, dat is een mooie vrouw.

Lola is het eerste trans personage in een belangrijke Franstalig Belgische film. Voel je daardoor extra verantwoordelijkheid?
“Ja, ik ben nu een beetje een woordvoerder van de transgemeenschap. Daarom ben ik wat bang om de gemeenschap teleur te stellen of het slecht te doen. De belangrijkste boodschap die ik wil uitdragen is dat iedere transidentiteit anders is. Zelf is het mijn ultieme doel om op straat te kunnen wandelen zonder dat iemand me nakijkt, of dat mensen tenminste denken: ah, dat is een mooie vrouw. (lacht) Maar er zijn evengoed trans personen die niet per se ongemerkt willen ‘passeren’ op straat en die graag gezien worden als trans. Dat is even waardevol.

Daarnaast was het voor mij ook belangrijk dat Lola geen personage is dat lijdt, maar een sterke en positieve vrouw. Als je de ouder bent van een trans kind en je ziet deze film, wil ik niet dat je denkt dat iedere trans persoon een moeilijk leven heeft.”

In de film verwijt de vader Lola dat ze egoïstisch is en geen rekening houdt met hem – begrijp je zijn standpunt?
“Ik herken me uiteraard meer in Lola, maar ik kan begrijpen dat je als ouders het beste wil voor je kind. En dat het lastig kan zijn als je kind niet is zoals jij het had verwacht. Maar zoals het personage van Els Deceukelier, een barvrouw, vertelt in de film over de transidentiteit van Lola: ‘Er is geen enkel kind dat zoiets doet enkel om zijn of haar ouders lastig te vallen.’ Dat is een sleutelscène, omdat vanaf dan de vader meer begrip krijgt voor Lola. Zijn blik verandert.”

Meer aan het einde van de film zeggen Lola en de vader tegen elkaar dat ze het allicht nooit eens zullen zijn met de ander, maar dat ze elkaar wel accepteren. Een toenadering?
“Ja, het is toch al een stap. De film speelt zich af over drie dagen en op die beperkte tijd kan je niet een hele familiale verhouding omgooien. Of je nu holebi, trans of eender welke minderheid bent, als je ouders het er moeilijk mee hebben, is er meer tijd nodig dan drie dagen om te wennen aan het idee. Ik beeld me graag in dat Lola en de vader daarna, dus buiten het bereik van de film, nog verder toenadering zoeken tot elkaar. Maar een sequel komt er niet.” (lacht)

De samenleving zegt wel dat ze holebi’s accepteert, maar dat is niet altijd zo bij iemand die van geslacht of gender verandert

Een van de mooiste scènes is die in een restaurant, waarin de vader vraagt of Lola sinds haar transitie nu hetero of lesbisch is, terwijl zij hem antwoordt dat ze altijd al van jongens heeft gehouden en dat dat sindsdien ook niet veranderd is.
“Ja, want dat is iets wat het grote publiek niet altijd begrijpt. De samenleving zegt wel dat ze holebi’s accepteert, maar dat is niet altijd zo bij iemand die van geslacht of gender verandert. Veel mensen vinden het bizar dat een jongen die een transitie ondergaat tot vrouw daarbij dus kan evolueren van hetero cisgender man naar lesbische trans vrouw, tenminste als ze daarna op vrouwen valt. Terwijl, wat is eigenlijk het probleem? Zelf voel ik me al mijn hele leven tot jongens aangetrokken, dus was ik vroeger homo en nu hetero. Et alors? Het is belangrijk om genderidentiteit los te zien van seksuele geaardheid.”

Hoe is je eigen relatie met je ouders?
“Ik kom gelukkig niet uit zo’n moeilijke familiesituatie als Lola. Het is te zeggen… mijn vader is niet meer in mijn leven sinds mijn zes jaar, maar dat heeft niets te maken met mijn gender. Mijn moeder vond het in het begin wel moeilijk om te accepteren dat ik me vrouw voelde, maar nu gaat alles goed en is dat geen issue meer. Bij mij is het dus veel vlotter gelopen dan bij Lola.”

Nadat Lola door haar vader verstoren is, woont ze in een Brussels opvangcentrum. Heb jij in jouw leven ook zo’n safe spaces gekend?
“In Parijs ben ik niet zo lang geleden op een bar gestoten: La Mutinerie, een café voor lesbiennes en queers. Toen ik dat ontdekte, heb ik echt gehuild! Niet lang daarvoor vertelde een man mij en regisseur Laurent dat hij niet geloofde in het bestaan van minderheden, want ‘dat we toch allemaal mensen zijn’. Die uitspraak heeft me helemaal ondersteboven gehaald. Weet je wat het is? Zet al die personen uit La Mutinerie op straat voor de ingang van de bar en de kans is groot dat ze in elkaar geslagen worden. Daarom is een safe space voor minderheden belangrijk!”

Ken je soortgelijke plekken in België?
“In Brussel heb ik zo’n plek nog niet gevonden. Zelf ga ik liefst iets drinken op het appartement van een vriend of vriendin, op een veilige plek. Als ik over straat wandel, bijvoorbeeld op weg naar dit interview van Brussel-Zuid naar het centrum, word ik ook nagekeken, vandaag omdat ik een eerder kort rokje draag. Al heb ik meer last van de problemen van een cisgender vrouw dan van een trans vrouw: als men mij naroept, is het seksisme en geen transfobie.”

Heb je ‘Girl’ gezien?
“‘Ja! Ik heb trouwens ook al kunnen werken met Lukas Dhont voor de clips van de bekendmaking voor mijn nominatie voor de Césars. Ik weet dat ‘Girl’ tot hevige reacties heeft geleid binnen de transgemeenschap, maar zoals ik zei: er zijn evenveel transidentiteiten als trans personen. Lola is niet iemand die lijdt zoals Lara uit ‘Girl’, die last heeft van genderdysforie (de ervaring van een kloof tussen de eigen genderidentiteit en het lichaam, red.) en simpelweg af wil van haar penis.”

Victor Polster is zelf een cisgender acteur. Moet volgens jou een trans personage ook gespeeld worden door een trans acteur?
“Ik kan begrijpen dat de transgemeenschap niet houdt van appropriatie, maar ‘Girl’ is zowat de eerste Vlaamse film over een transthema, dus dat is op zich al heel goed. Ik begrijp ook dat het knap lastig is om een acteur te vinden die én goed kan dansen én trans is. Over tien of vijftien jaar zou het perfect normaal moeten zijn dat cisgender acteurs transrollen spelen, maar òòk dat trans acteurs cisgender personages kunnen vertolken. Het geslacht waarin je geboren bent, zou geen rol mogen spelen bij het gender van je personage! Maar dat is toekomstmuziek.” 

Het is zo belangrijk dat jonge trans kinderen voorbeelden hebben die ouder zijn, zodat ze zich niet langer als enige zo voelen op de wereld

Je bent vrijwilliger bij de organisatie Transkids. Wat doe je daar?
“Transkids is de eerste organisatie uit Franstalig België specifiek voor trans kinderen. Ik ben er begeleider op de maandelijkse bijeenkomsten en tijdens de weekends die we organiseren. Het is zo belangrijk dat jonge trans kinderen voorbeelden hebben die ouder zijn, zodat ze zich niet langer als enige zo voelen op de wereld.”

Had jij vroeger zelf zo’n rolmodellen?
“Nee, helemaal niet! Het enige voorbeeld dat ik zag op tv was het cliché van de gay folle, de travestiet die zich verkleed in het andere geslacht. Maar iemand die veranderde van gender? Nee, zo kende ik zelf niemand.”

‘Lola vers la mer’ loopt nu in de cinema’s.