Met spijt in ons hart delen we mee dat ZIZO, het (online) magazine van çavaria, er na bijna 30 jaar mee ophoudt. Wil je weten waarom? Je leest er hier meer over. Çavaria blijft via al hun communicatiekanalen inzetten op mooie verhalen en LGBTI+ nieuws. Wil je op de hoogte blijven? Schrijf je dan hier snel in voor de nieuwsbrief van çavaria. |
Expo ‘Out of Focus’ legt het onzichtbare bloot
Hoe ziet onzichtbaarheid eruit? Belgische en buitenlandse fotografen maakten beelden van LGBT+ personen en hun omgeving, die zich in het onderbelichte afspelen. Een tentoonstelling over zich verbergen en zichtbaar maken, omsluieren, onthullen, maskeren en openbaren. 'Out of Focus' is nog de hele week te zien op het Antwerp Queer Arts Festival (AQAF).
Deze editie van AQAF heeft ook zelf ‘Out of Focus’ als thema. In Gallerie Verbeeck – Van Dyck, vlakbij het MAS in Antwerpen, is werk van zes artiesten samengebracht. Hoe gevarieerd hun aanpak en concrete thema ook zijn, de rode draad is (on-)zichtbaarheid. Curator David Snels is er beslist in geslaagd een boeiende mix overzichtelijk te presenteren.
Verenigen in onzichtbaarheid
In het verleden betekende een queer-bestaan meestal ofwel een aanpassing aan de maatschappelijke norm, ofwel uitsluiting daarvan. Op zoek naar geborgenheid stichtten queers communes, verenigden ze zich in organisaties en kwamen ze samen in bars. Een fotoreeks toont een ‘enactment’ (het overdoen van een historische gebeurtenis of periode) van een lesbische commune in de USA. We zien ook een terugblik op het leven van een Zweedse homo aan de hand van zijn brief waarin hij zijn verlangen uitte om deel uit maken van de community. Levend in een afgelegen regio, ondernam hij een bootreis van enkele dagen.
Is het ook dat verlangen naar intimiteit dat de bezoekers van de Antwerpse homozaak Oink Oink drijft naar de darkroom? Zij worden hier zichtbaar voor het grote publiek. Nu ja, de bezoekers worden niet zichtbaar: de darkrooms zijn leeg, wat er zich precies afspeelt blijft verborgen.
Bloot voor de lens
Tegenwoordig lijkt de queer-gemeenschap zichtbaarder dan ooit. Toch is dat niet ieders ervaring. De Belgische fotograaf Pierre Liebaert plaatste een oproep op internet om naakt te poseren. Het project kende een onverwacht resultaat. Enerzijds zou Liebaert er drie jaar aan werken, met de uitwisseling van duizenden mails. Anderzijds was vooral de inhoud van de reacties onverwacht. Hoewel zijn oproep niet naar homo’s gericht was, kreeg hij vooral van hen respons. Van vrouwen ontving hij amper reactie. In de mailuitwisseling en de gesprekken die hij met de modellen voerde, onthulden zij vaak hun diepste gevoelens en levenservaringen voor Liebaert. “Ik voelde me haast priester of psycholoog, terwijl ik geen van beide ben: ik ben fotograaf,” zegt hij daar zelf over.
Ook opvallend is dat bijna alle modellen anoniem wilden blijven. Ze gebruikten bijvoorbeeld een masker om hun gezicht te verbergen. De foto’s werden om die reden ook genomen in rendez-vous hotels. Liebaert prijst de moed van zijn modellen, die zich kwetsbaar opstelden: “We maken keuzes in het leven die ons soms opsluiten Deze mensen zijn beperkt door hun leven, kunnen niet eerlijk en vrijuit leven. Hier kregen ze een middel om zich te bevrijden”. Omdat hij zoveel materiaal verzamelde dat niet volledig in een fototentoonstelling kan worden getoond, maakte Liebaert ook een kortfilm.
Beperkte zichtbaarheid
Daarnaast is duidelijk dat de zichtbaarheid van de LGBT-gemeenschap niet wereldwijd gerealiseerd is. Nabil Vega maakt portretten van LGBT+ moslims. Het zijn gesluierde figuren, soms klassiek in beeld gebracht, soms meer ludiek of uitdagend.
Een ander perspectief op het thema zijn de gevaren die met zichtbaarheid gepaard gaan. Een onderwerp dat in het jargon ‘body politics’ heet: de politieke repercussies van het lichaam. Om haar bestaan te verzekeren wil de LGBT+ gemeenschap zichtbaar zijn, maar zichtbaarheid kan een middel worden voor controle en onderdrukking. Zo laat je door je openheid informatie achter die tegen jou kan worden gebruikt. Hoe je desondanks trouw kan blijven aan jezelf wordt hier vertaald in een videoprojectie.
De tentoonstelling ‘Out of Focus’ is nog tot 12 augustus te bezichtigen in Gallerie Verbeeck – Van Dyck, Westkaai, Verbindingsdok 12 in Antwerpen.
De kortfilm van Pierre Liebaert maakt deel uit van een programma kortfilms ‘Queer Experimental Shorts’. Hiervoor moet je dinsdag 7 augustus om 20 uur in ’t Kwartier zijn, Keistraat 11 in Antwerpen (deze locatie vormt samen met het naastgelegen Stadsmagazijn de hub van deze AQAF-editie, een queer space waar je dagelijks terecht kan).
Het volledige programma van AQAF vind je op https://www.queerarts.be/. Je kon er eerder ook al over lezen in dit artikel.
Eigen verslaggeving